Vanuit het idee dat je samen de toekomst vormgeeft, biedt Kia visionaire ondernemers een podium waarop de nieuwste ontwikkelingen op gebied van design, elektrificatie en circulariteit zichtbaar worden. Deze keer het woord aan Nienke Bongers en Alissa van Asseldonk, oprichters van Alissa+Nienke (A+N), een research & design-studio. Zij geloven dat ruimtes steeds zintuigelijker beleefd worden en dat design daar beter op aan kan sluiten.
Deze keer is het woord aan Nienke Bongers en Alissa van Asseldonk, oprichters van Alissa+Nienke (A+N), een research & design-studio. Zij geloven dat ruimtes steeds zintuigelijker beleefd worden en dat design daar beter op aan kan sluiten door het gebruik van nieuwe technologie. Design als wondermiddel voor het menselijk welbevinden.
Theekopjes
Volgens Nienke was het oprichten van A+N geen besluit, maar een organisch proces. Nienke die zichzelf als vrijdenker ziet, gericht op het ontdekken van de wereld om haar heen, heeft in Alissa haar ideale partner gevonden. “Alissa is een onderzoeker, iemand die gestructureerd is in haar denken en werken. Dat vult mij goed aan.” Alissa: “We kennen elkaar van de design academy in Eindhoven. Terwijl we stage liepen zijn we in onze vrije tijd eigen projecten gaan doen. We begonnen met keramische theekopjes, maar we waren enthousiaster over onze samenwerking dan over de kopjes. Eigenlijk waren we vooral gefascineerd door de interactie tussen de personen die zich in een ruimte bevinden en de positieve invloed die je als designer kan uitoefenen op die ruimte met behulp van nieuwsoortige materialen. Wij stellen onszelf steeds de uitdaging om via materialen die wij in ons laboratorium ontwikkelen mensen een prettig gevoel te geven en zo het welzijn te vergroten. Denk bijvoorbeeld aan 3D-behang. Dat is niet alleen om naar te kijken, maar ook om aan te voelen.”
Wetenschap en intuïtie
Bij het ontwikkelen van design is gevoel en intuïtie belangrijk, maar Nienke en Alissa hebben steeds meer de behoefte om hun onderbuikgevoel ook wetenschappelijk te staven. Nienke: “We zijn naar Cambridge geweest om daar met neurowetenschapper professor Jenny Morton te kijken naar het effect van een omgeving op het welzijn van een individu. Zij doet al jaren onderzoek naar enriched environments. Zo heeft ze ontdekt dat muizen die ziek zijn over het algemeen minder last hebben van die ziekte als ze in een omgeving leven die veel uitdaging biedt: denk aan speeltjes, tools om te bewegen en fijne plekken om te slapen. Daarbij leven deze muizen ook langer dan dieren die dat niet hebben. Dat was voor ons een belangrijk inzicht. Je zou dus kunnen zeggen dat de ruimte waarin je leeft wat doet met je algehele gezondheid.”
Alissa: “Daarom zien we bijvoorbeeld ook mogelijkheden voor zorginstellingen. Wij hebben bijvoorbeeld een wand in een ziekenhuis ontworpen. Het ging om een gang die naar een intensive care leidde. Aan het eind van die gang was een muur en daar wilde men iets mee. Zo’n muur is vaak het laatste wat een patiënt ziet voordat hij/zij de intensive care op wordt gereden, maar ook bezoekers lopen langs die wand. Bezoekers die gespannen of verdrietig zijn. We hebben een heel zachte wand ontworpen van een specifiek materiaal dat uitnodigt tot aanraken. Het brengt veiligheid, troost en verbinding. Tegelijk is het belangrijk dat het materiaal goed schoon te houden is. Dat moet natuurlijk ook in een ziekenhuis.”
Futuristische zonwering
Van de bijzondere stoffen tot de unieke installaties die ze gebruiken, A+N ontwerpt en creëert alles zelf. Daarbij houden ze de steeds ruimere technologische mogelijkheden nauwlettend in de gaten. Nienke: “Een mooi voorbeeld daarvan is de zonwering die we hebben ontworpen voor de hoofd-vergaderruimte van de minister van Cultuur en Wetenschap. Zij zat altijd op een vaste plek aan tafel en dan keek ze uit op een grote raampartij. Haar gesprekspartner die tegenover haar zat, werd daardoor in haar beleving een silhouet. Ze vroeg ons hoe wij dit zouden kunnen oplossen. Een hele concrete vraag, maar in de uitvoering werden we heel vrij gelaten.
We hebben toen met Textiellab een stof ontwikkeld die zowel een bepaalde stijfheid als transparantie bezat. Daarnaast hebben we een technologiebedrijf geraadpleegd omdat we wilden dat de stof open en dicht ging al naar gelang de weersomstandigheden, net als een bloem in de natuur. Aan de hand van een sensor hebben we dat kunnen realiseren. Dus als de zon schijnt verandert het materiaal naar een dichtere structuur. Doordat het zo verfijnd reageert is het doorlaten van licht op geleide van het weer nu heel genuanceerd. De minister heeft geen tegenlicht meer.”
Spiegeltje aan de wand
Wat is het vertrekpunt van de ontwerpen die A+N maakt? Zijn dat de vernieuwende materialen, is dat de ruimte die gestoffeerd moet worden of is het de eigen inspiratie die de toon zet? Alissa: “We starten vaak met een eigen idee, vanuit het materiaal of de techniek. Daarbij houden we de toepassing en context in gedachten. Wij maken geen kunstobjecten, we maken gebruiksobjecten die een kunst beleving uitstralen.” Nienke: “Toch is het daadwerkelijke vertrekpunt altijd de vraag van de klant om een ruimte te veranderen. We zijn altijd bezig met research en development naar de mogelijkheden van materialen en structuren en hebben daardoor een groeiend archief. Denk aan materiaal dat reageert op luchtverplaatsing waardoor een voorbijganger iets in beweging kan zetten zonder dat hij dat doorheeft. We hebben bijvoorbeeld een paneel ontwikkeld waarop kleine spiegelelementen zitten die kunnen bewegen aan de hand van luchtverplaatsing. Als er dan een opdracht komt waar dit in past, hebben we het materiaal meteen tot onze beschikking.”
Niet alle materialen kunnen Alissa en Nienke zelf maken, soms is het te duur of te arbeidsintensief. Nienke: “Daarom werken we met de TU Delft, zij hebben een VR Lab en zodoende kunnen we bepaalde prototypes van bewegende materialen testen zonder dat we ze eerst hoeven te maken. Dat is ook belangrijk vanuit een duurzaamheidsprincipe.”
Relax wand
Hoe kijkt A+N naar de toekomst van designbeleving? Alissa: “Wij geloven dat de zintuiglijke beleving steeds belangrijker wordt. In nieuwbouw is alles glad en plat en zijn er geen akoestische effecten meer. Door de coronacrisis is er een fysieke afstand ontstaan tussen mensen. Hierdoor is het steeds belangrijker geworden dat een ruimte zintuiglijk wordt beleefd. Voor een kantoorgebouw in Berlijn hebben wij bijvoorbeeld vijf panelen gemaakt die uitnodigen tot aanraken. Ieder paneel reageert specifiek op jou, er komt zelfs geluid en geur vrij waardoor je voordat je een vergadering ingaat even helemaal loskomt uit je omgeving.”
Nienke: “En we zijn nu bezig met hulp van onder andere de TU Eindhoven om een wand te ontwerpen die stress kan reduceren en burn-out kan tegengaan. Een wand die aan de hand van biofeedback met een ‘ademhalende beweging’ op jou reageert. Als je ervoor gaat zitten, neemt de wand jouw ademhaling over en brengt deze je geleidelijk naar een rustgevendere ademhaling. Als je dat een paar keer per dag doet, heb je gegarandeerd een heel andere beleving van je werkomgeving.”
Glimlach
A+N werkte tot nu toe altijd met ruimtes in gebouwen. Toch zouden zij ook wel eens het interieur van een auto onder handen willen nemen. Alissa: “Een auto is steeds meer een verblijfsruimte geworden en zeker in de toekomst als je zelf niet meer hoeft te sturen, wordt het een verlengstuk van je werkplek. Het lijkt ons heel interessant om onze methode in zo’n kleine cocon toe te passen.” Nienke: “Maar wat of waar we ook ontwerpen, wat ons betreft hebben we maar een missie en dat is dat we iedere dag iemand ter wereld willen laten glimlachen. Als iedereen dat nu eens zou doen… wat zou de wereld er dan mooi uit zien.”
Design van de toekomst
Nieuwe technologie biedt nieuwe oplossingen. Zo zit er in het interieur van de Kia Niro gerecycled behang en eucalyptushout en is de bekleding van de nieuwe Kia EV6 gemaakt van gerecyclede PET-flessen. Daar merk je als rijder niets van, maar het design draagt wel bij aan een betere wereld, omdat Kia het gebruik van dierlijke materialen hierdoor kan uitfaseren. Dat zit toch net wat lekkerder!
Voor haar design-inspanningen heeft Kia in het afgelopen jaar meerdere awards gewonnen. De EV6 is bekroond met de prestigieuze titel ‘Car of the year 2022’. In dit model wordt onder andere gebruik gemaakt van nieuwsoortige geluidsabsorberende materialen waardoor een zeer ontspannen rijervaring ontstaat. Opvallend is dat Kia, net als Alissa en Nienke, de mens steeds centraler stelt in haar design. Zo is er goed nagedacht over de wijze waarop we de auto anders zijn gaan gebruiken in het elektrificatie tijdperk. Nu we het ouderwetse tanken steeds vaker verruilen voor het meer tijd intensieve opladen, heeft Kia de cockpit zo ontworpen dat je er naast alert navigeren ook volledig in kan relaxen. De stoelen in de EV6 vormen zich naar je lichaam en gaan, indien gewenst, bijna geheel horizontaal. Zo laad je je batterij wel heel efficiënt op en na een half uurtje ben je zelf ook weer helemaal bijgetankt. Design om het leven onderweg aangenamer te maken.
