Van Bredase student naar wereldwijde top van modefotografie
Sacha van Dorssen
Modefotograaf Sacha van Dorssen inspireert. Zowel haar prachtige foto’s als haar levensverhaal spreken tot de verbeelding. De unieke oeuvre-tentoonstelling Sacha! – 50 jaar modefotografie vertelt het verhaal van dit bescheiden Rotterdamse meisje dat doordringt tot de top van de modefotografie. Ook laat de expositie zien hoe haar werk de culturele en maatschappelijke veranderingen weerspiegelen die plaatsvinden gedurende haar carrière. Tot en met 5 december te zien in Stedelijk Museum Breda.
Lang blond haar, blauwe ogen en een rank figuur heeft Sacha van Dorssen (Rotterdam, 1940) als ze in 1964 groen als gras aan haar stage bij modetijdschrift Elle in Parijs begint. Niet verwonderlijk dat men haar daar in eerste instantie aanziet voor fotomodel. Totdat ze toenmalig artdirector Peter Knapp duidelijk maakt dat ze geen mannequin maar fotograaf in opleiding is.
Haar eerste foto’s maken zoveel indruk op hem dat ze direct mag blijven. Haar studie aan de academie voor beeldende kunst St. Joost in Breda maakt ze daarom nooit af.
Haar talent overtreft ruimschoots haar gebrek aan opleiding en ervaring, iets wat ze zelf ook al aanvoelt vóórdat ze ooit een foto schiet: ‘Ik had niet eens een camera. Maar het oog had ik altijd al; ik zag foto’s voor me. Ik wist dat als ik eenmaal door die lens zou kijken en de techniek zou beheersen, ik zou weten wat ik wilde fotograferen’, vertelt Van Dorssen.
Top van de modewereld
Haar gevoel voor het juiste beeld legt haar geen windeieren. Gedurende haar 50-jarige carrière vult ze menig tijdschrift met zowel editorial als commerciële foto’s. Ze fotografeert voor onder andere Marie Claire, Avenue en Vogue. Ze werkt met tal van bekende (creatief) directeuren zoals Antoine Kiefer en Nelson Sepulveda. De op dat moment nog onbekende modellen Grace Jones, Kate Moss en Claudia Schiffer die Van Dorssen voor haar lens krijgt, dragen toonaangevende mode van bijvoorbeeld Jean-Paul Gaultier, Comme des Garçons, Agnès B en Dorothée Bis. Daarnaast verbindt ze haar naam aan talloze advertentiecampagnes voor grote modehuizen als Yves Saint Laurent en Dior.
Herkenbaar en natuurlijk
Met haar vrolijke en spontane stijl verbeeldt ze soms exotische, maar even vaak herkenbare en realistische situaties. Zo kan een shoot op het strand de ene keer luxe uitstralen, een andere keer de alledaagsheid van een dagje aan zee. Natuurlijke omgevingen waarin ze buiten kan fotograferen zoals het strand, platteland of de woestijn hebben haar voorkeur. Van Dorssen: ‘Als ik foto’s maak wil ik échte foto’s. Zo waarachtig en natuurlijk mogelijk. Beelden die je kunt geloven en die vooral niet te geënsceneerd zijn. Het moet bijna lijken als een toevalligheid, een snapshot uit een fotoboek’.
Ook van de modellen zet ze een waarheidsgetrouw beeld neer. Als een van de weinige vrouwelijke modefotografen portretteert ze haar (overwegend vrouwelijke) modellen nooit als object, maar altijd als persoon met wie de kijker zich kan identificeren. Vrouwen zijn in haar visie actief en energierijk. Dat levert taferelen op waar beweging, toeval en humor een rol spelen. In alle gevallen roept ze precies de juiste sfeer op die lezers aanzet tot fantasieën over werelden waar ze zelf ook toe willen behoren.
Emancipatie
Een rondgang langs Van Dorssens beelden, in Stedelijk Museum Breda, laat zien hoezeer modefotografie een weerspiegeling van de tijdgeest is. De opkomst van de luxe reisindustrie in de jaren ’80 resulteert bijvoorbeeld in modereportages in de poolcirkel of op een exotisch strand, het model rijdend op een olifant. Ook toont haar werk de veranderende rol van de vrouw in de roerige jaren 1960 – ’80. Vrouwenemancipatie en de seksuele revolutie zijn in volle gang, topless zonnen en korte rokken doen hun intrede. Van Dorssen verbeeldt de verschillende rollen van de powervrouw als bijvoorbeeld een kosmopolitische carrièrevrouw maar ook als plattelandsvrouw of androgyn type.
Ook Van Dorssens eigen leven dient als krachtig voorbeeld van hoe een vrouw zich opwerkt in een wereld waarin in die tijd voornamelijk mannen dominant zijn. ‘Ik wilde heel graag fotograaf worden. Daarvan was ik mij vooral bewust. Ik heb nooit zo nagedacht over het man- of vrouw-zijn. Vrouw-zijn vormde in het verwezenlijken van mijn droom in ieder geval geen belemmering. Ik bewonderde de fotografen die werkten voor grote magazines zoals Irving Penn en Guy Bourdin. Ik droomde ervan net zo goed te worden als zij of in ieder geval niet voor ze onder te doen’, vertelt Van Dorssen. Dat laatste is in ieder geval gelukt.
Wil jij ook zien hoe Van Dorssen zichzelf met doorzettingsvermogen, lef en een berg talent van student rechtstreeks katapulteert naar een flitsende carrière in de mode-industrie? Bestel dan hier je tickets. Of luister alvast deze podcast, waaraan ook Cecile Narinx (modejournalist en voormalig hoofdredacteur Elle en Haper’s Bazaar), Jenny Smets (medecurator tentoonstelling Sacha! – 50 jaar modefotografie) en Janice Deul (mode- en cultuuractivist) meewerkten.